فریضه مالی خمس، از واجبات مهمی است که خداوند در آیه ۴۱ سوره انفال با صراحت آن را جزو تکالیف مؤمنان قرار داده است. این واجب الهی، جایگاه ویژه ای در نظام اقتصادی اسلام به ویژه در توزیع ثروت و عدالت اجتماعی دارد . رفع نیاز مالی فقرا و مدد رسانی یتیمان، واماندگان و مساکین از یک سو و در برداشتن ظرفیتی عظیم برای رشد معارف شیعی و یاری دین با هدف غایی حاکمیت اسلام از سویی دیگر ابعاد چنین ظرفیتی را آشکار می کند.

در طول تاریخ شیعه، به ویژه در دوران غیبت، خمس نقش بسزایی در گسترش تشیع و نشر معارف اهل بیت (علیهم السلام) و حفظ میراث شیعی داشته است. تقویت و بالندگی علمای شیعه، پرورش روحانیون، آموزش طلاب علوم دینی، تألیف، تدوین و تکثیر کتب شیعی، احداث بناهای عظیم در قالب حوزه های علمیه، مساجد و مراکز مذهبی، بناهای عام المنفعه مانند بیمارستان،درمانگاه، مدرسه،کتابخانه، پل، جاده، حمام و… حمایت شیعیان محروم، کمک به نهضت های شیعی و مبارز… تنها بخشی از ظرفیت عظیم خمس در راستای «عونٌ لدیننا» است. به صراحت می توان گفت که میراث عظیم شیعی که اکنون در دست ماست محصول این فرضیه مهم است.